حمل و نقل دریایی

هر آنچه باید در مورد حمل و نقل دریایی بدانید

حمل و نقل یکی از ارکان اصلی مبادلات تجاری است و استفاده از روش های مختلف حمل و نقل سبب نزدیکی مرزها به یکدیگر شده و چرخه بازرگانی، واردات و صادرات کشورها را می چرخاند. یکی از متداول ترین روش های حمل و نقل، روش حمل دریایی است که به دلیل هزینه کمتر و امکان جا به جایی کالاهایی حجیم با وزن بالا در سرتاسر جهان مورد توجه بسیاری از بازرگانان قرار گرفته و سهم بالایی از حمل و نقل جهانی را به خود اختصاص داده است. به همین جهت در ادامه این مقاله هر آنچه باید در مورد این روش بدانید مطرح شده است.

حمل و نقل دریایی چیست؟

به حمل و نقل و جا به جایی افراد، کالاها و … توسط کشتی، قایق و هر شناور دیگری بر روی آب حمل و نقل دریایی می گویند. این روش حمل و نقل را در مقایسه با سایر روش های حمل و نقل زمینی، ریلی و هوایی می توان از قدیمی ترین روش های جا به جایی در نظر گرفت. اغلب کره زمین از آب تشکیل شده و جا به جایی یا حمل و نقل با این روش سهم بالایی از تبادلات جهانی را به خود اختصاص می دهد حتی امروزه استفاده از این روش در حوزه های تجاری و نظامی رونق بیشتری گرفته است.

تاریخچه حمل و نقل دریایی

استفاده از دریا جهت حمل و نقل را می توان با سابقه ترین و قدیمی ترین نوع حمل و نقل جهانی به شمار آورد، شروع آن با پیدایش انقلاب صنعتی آغاز شده و به مرور زمان گسترش یافته و بهبود پیدا کرده است. اغلب جهت حمل و نقل کالاهای فله و بسیار سنگین از این روش استفاده می شود.

قدمت اولین وسیله ای که برای حمل و نقل وارد آب های آزاد شد به 3500 سال پیش از میلاد باز می گردد. به این ترتیب در ابتدا وسایل کوچک توسط این کشتی قابل حمل بودند اما هر چه می گذشت با ورود انسان به دنیای مدرن این وسایل پیشرفته تر می شدند، به طوری که بعد از ورود کشتی های وایکینگ ها به رودخانه ها یا دریاها حمل و نقل دریایی پیشرفت های بسیاری کرد و همان طور که می بینیم در حال حاضر انسان با ساختن کشتی های غول آسا بسیاری از بار های خود را به سراسر جهان منتقل می کند.

مزایای حمل و نقل دریایی

درصد بالایی از تجارت در جهان از طریق حمل و نقل دریایی انجام می شود. از مزایای این روش نیز می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• اغلب کالاهایی که حجم و وزن زیادی دارند را آسان تر می توان از طریق روش دریایی جا به جا کرد و وسایل این روش حمل و نقل این جابجایی را امکان پذیر می سازند. با استفاده از کشتی های باربری می توان احجامی به وزن 200 تا 500 هزار تن را در آب های آزاد جا به جا کرد، به گونه ای که جا به جایی این حجم از کالا با این وزن از طریق روش های دیگر غیر قابل انجام است.
• حمل و نقل دریایی در مقایسه با دیگر روش های تجارت ارزان تر است. مقرون به صرفه بودن این روش سبب می گردد تا اغلب بازرگانان جهت حمل و نقل کالاهای خود روش دریایی را انتخاب نمایند.
• وجود تعرفه های نسبتاً مشابه این روش، سبب می گردد تا بازرگانان در نقاط مختلف دنیا هزینه نسبتاً یکسانی را جهت حمل و نقل پرداخت نمایند. هر چند که تشریفات گمرکی و ترخیص کالا از گمرک ممکن است به خودی خود هزینه های جدا برای بازرگانان را به دنبال داشته باشند.
• یکی از هزینه هایی که سبب بالا رفتن قیمت حمل و نقل می گردد، هزینه تعمیر و نگهداری است. هزینه تعمیر و نگهداری حمل و نقل دریایی در مقایسه با روش های زمینی و هوایی به نسبت حجم کالایی که جابجا می شود بسیار پایین است.
• ایمنی حمل و نقل کالا به وسیله کشتی و سایر وسایل حمل و نقل دریایی بسیار بالا است؛ زیرا کانتینرهایی که مملو از کالا هستند به صورت پلمپ شده روی کشتی بارگیری می شوند و در برابر حوادث مختلف روش دریایی ایمن تر خواهد بود.

معایب حمل و نقل دریایی

این روش نیز مانند هر روش حمل و نقل دیگری علاوه بر مزایای خود دارای معایبی نیز هست. از معایب حمل و نقل دریایی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• این روش در مقایسه با دیگر روش های حمل و نقل زمان بیشتری می برد و بسیار کندتر است. یکی از دلایل این کندی شرایط آب و هوایی است که می تواند سرعت حرکت و امکان انجام این نوع از حمل و نقل را پر مخاطره سازد.
• اغلب از جایی که کشتی ها در اسکله پهلو می گیرند تا جایی که کالاها می بایست جا به جا شوند مسیر زیادی پیش رو خواهد بود و این مسیر طولانی بر طولانی تر شدن حمل و نقل دریایی خواهد افزود.

انواع حمل و نقل دریایی

از انواع روش های حمل و نقل دریایی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• روش کراس استافینگ Cross Stuffing: در این روش و میانه مسیر، کالا از کشتی به کشتی دیگر جا به جا شده و ادامه مسیر می یابد. اغلب کشتی های بسیار بزرگ قابلیت پهلو گرفتن در هر بندری را ندارند، لذا در نزدیک بنادری که کالا می بایست تخلیه شود، کالاها از کشتی بزرگ به کشتی های کوچک تر جا به جا شده و این کشتی های کوچک ادامه مسیر تا بنادر را طی خواهند کرد. روش کراس استافینگ با ریسک همراه است و ممکن است حین جا به جایی و انتقال کالا از کشتی اصلی و بزرگ به کشتی های کوچکتر، کالا آسیب دیده و مشکلاتی به وجود آید.
• روش ترانسشیپ Transshipment: اگر متقاضی مقصد کالا به آب های آزاد دسترسی نداشته باشد، کالا به نزدیکترین بندر ممکن حمل شده و از آنجا به صورت زمینی و یا هوایی به مقصد منتقل می گردد.
• روش چارترینگ Chartering: اگر صاحب کالا حجم کالای زیادی داشته باشد و یا انبوه کالاهای وی بسته بندی خاصی نداشته باشند که کالاها را از دیگر کالاها متمایز سازد، جهت حمل و نقل چنین کالاهایی به روش دریایی از روش چارترینگ استفاده می شود. در این روش کشتی به طور کامل توسط صاحب کالا اجاره می گردد.
• روش فله: در این روش کالا به صورت فله و بدون داشتن بسته بندی خاصی جا به جا می شود و اغلب جهت حمل و نقل کالاهایی چون گندم، غلات، ذرت، سویا، مواد معدنی و … از این روش استفاده می کنند.
• روش گروپاژ: در این روش تولیدکنندگان مختلفی که یک نوع کالا را تولید یا صادر می کنند، کالاهای یکسان را بر کشتی بارگیری کرده و شرکت حمل کننده کالا جهت تمامی این کالاهای یکسان بارنامه گروهی را دریافت خواهد کرد.

انواع کشتی در حمل و نقل دریایی

در روش دریایی به منظور حمل انواع مختلفی از کالا، کشتی های متفاوتی مورد استفاده قرار می گیرند. انواع کشتی در این روش حمل و نقل شامل موارد زیر است:

• کشتی کانتینربر یا Container Ships: از پر استفاده ترین کشتی های حمل و نقل دریایی کشتی های کانتینربر می باشند که متناسب با نام این نوع از کشتی ها کانتینرهایی با ابعاد استاندارد توسط جرثقیل های خاصی به داخل کشتی بارگذاری شده و از آن خالی می شوند.
• کشتی فله بر یا Bulk Carriers: به منظور حمل کالاهای فله ای نظیر دانه ها و غلات، سیمان، مواد معدنی و … از این نوع کشتی ها استفاده می شود اغلب محصولات کشاورزی، صنعتی و معدنی با کشتی های فله بر منتقل می گردند.
• کشتی تانکر نفت یا Oil Tankers: به منظور حمل و نقل نفت خام از این کشتی ها استفاده می شود. این کشتی ها برای ایجاد امنیت در حمل این ماده حساس ویژگی هایی چون عایق بودن در مقابل نفت، داشتن مقاومت ساختاری بالا، در اختیار داشتن سیستم پمپاژ قوی جهت پر و خالی کردن نفت و … را با خود به همراه خواهند داشت. می توان کشتی های تانکر نفت را بزرگترین نوع کشتی ها در نظر گرفت به طوری که گاهاً این کشتی ها قادر می باشند تا 2 میلیون بشکه نفت را نیز جا به جا کنند.
• کشتی حمل گاز یا Gas Carriers: این کشتی ها همانند کشتی های تانکر نفت به دلیل داشتن قابلیت بالای اشتعال زایی تکنولوژی پیشرفته تری جهت حمل حجم بالایی از گاز را دارند. کشتی حمل گاز قادر است گاز طبیعی مایع یا LNG را حمل کند و گاز هایی همچون پترول مایع یا LPG را نیز درون مخازن خود جای داده و آن ها را به دور دست ترین نقاط منتقل کند. گاز LNG در 170- درجه سانتیگراد و گاز LPG در 50- درجه ذخیره می شوند که با توجه به موارد فنی موجود در نوع مخازن، روش های بارگیری، تخلیه و … تفاوت هایی با یکدیگر خواهند داشت.
• کشتی یخچال دار یا Reefer Vessels: از کشتی های یخچال دار برای حمل مواد غذایی استفاده شده و از طریق تعبیه سردخانه در این کشتی ها روزانه تناژ بالایی از مواد غذایی به این طریق جا به جا می شود.
• کشتی های Ro-Ro: به منظور حمل و نقل وسایل نقلیه شامل اتوبوس، کامیون، خودرو، جرثقیل، ماشین آلات کشاورزی، هواپیما و … از این کشتی ها استفاده می شود.
• کشتی های مخصوص انتقال دام یا Livestock Carriers: برای حمل و نقل حیوانات زنده از این نوع کشتی استفاده می شود، اغلب این کشتی ها می توانند فضایی باز یا بسته داشته باشند. در فضای بسته این کشتی ها هوا متراکم تر بوده و احتمال آسیب به حیوانات بیشتر است، در عین حال استفاده از فضای باز مانع ازدحام حیوانات و آسیب آن ها خواهد شد.

اصطلاحات حمل و نقل دریایی

با شناسایی اصطلاحات حمل و نقل دریایی افراد به ویژه تجار و بازرگانان قادر خواهند بود تا با دیگر شرکت های مستقر در کشورهای دیگر برای صادرات و واردات کالا ارتباط برقرار کرده و جهت استفاده از روش حمل دریایی با کمترین حد از مخاطرات مواجه شوند. برخی از این اصطلاحات عبارتند از:

• شیپینگ فوروارد: مجموعه فعالیت هایی که دو طرف معاملات بازرگانی جهت تبادل کالا با بهره گیری از حمل و نقل دریایی انجام می دهند را شیپینگ فوروارد می گویند. اغلب این فعالیت ها در زمینه هماهنگی جهت انتقال هرچه بهتر و آسان تر کالا انجام می پذیرد.
• بارنامه یا B/L: اگر باری به حمل کننده کالا تحویل داده شود، حمل کننده می بایست برگه ای را امضا کند که برخی از مشخصات کالا در آن قید شده و او متعهد به حمل و نقل آن به مقصد مورد نظر است، به این برگه اصطلاحاً بارنامه می گویند. در بارنامه های مختلف موارد متفاوتی قید می گردد اما از مهمترین آیتم هایی که در هر بارنامه وجود داشته می توان به نوع و مقدار کالا، مبدأ بار، شیوه حمل، وزن بار، ارزش بار، مشخصات تحویل گیرنده یا تحویل دهنده و … اشاره کرد.
• حمل کننده یا کریر یا Carrier: کریر در واقع همان شرکت حمل کننده کالا است که در حقیقت مسئول حمل و نقل فیزیکی کالا می باشد.

بیمه حمل و نقل دریایی

شرکتی که بیمه جا به جایی کالا به صورت دریایی را تقبل می کند، از مبدا تا مقصد که همان انبار تحویل گیرنده بار است، تمامی مخاطرات مربوط به آسیب و از بین رفتن کالا را پوشش می دهد. از انواع بیمه حمل و نقل دریایی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• بیمه از بین رفتن کالا: به بیمه از بین رفتن محصولات، بیمه گمرکی یا تشریفاتی نیز می گویند. اگر تمامی اجناس بیمه کننده کالا حین سفر دریایی از بین بروند بیمه گر می تواند بر اساس این نوع از بیمه جهت جبران ضرر و زیان اقدام نماید. لازم به ذکر است که اگر تنها بخشی از کالا و محصولات آسیب دیده و یا خسارات جبران ناپذیری به آن ها وارد شود، بیمه گر به جبران خسارت متعهد نخواهد بود. اغلب از بیمه گمرکی جهت بیمه کالاهایی از نوع فله نظیر سیمان، غلات، نفت و … استفاده می کنند. حال برخلاف حمل و نقل دریایی در حمل و نقل زمینی میان چند کشور می بینیم که از سند کارنه تیر هم می توان برای جلوگیری از بازرسی مداوم کالا در گمرک کشور های میان مسیر و آسیب رسیدن به کالا استفاده کرد.
• بیمه P.A: در بیمه F.P.A بیمه کننده تنها در برابر خسارات سنگین متعهد به جبران می شود و برای جبران ضرر و زیان های جزیی و کوچک از این بیمه استفاده نمی کنند.
• بیمه A: در این نوع از بیمه شرکت بیمه کننده علاوه بر جبران خسارات عمومی متعهد به جبران خسارات خصوصی مربوط به بار افراد نیز خواهد بود.

تفاوت حمل و نقل دریایی با حمل و نقل هوایی

می توان تفاوت های میان روش حمل کالا به روش دریایی و هوایی را از 5 منظر شامل سرعت و زمان تحویل، هزینه ها و قیمت، میزان مسافت، امنیت و تأثیرات زیست محیطی طبقه بندی کرد. هرکدام از این موارد و تفاوت ها شامل موارد ذیل است:

• تفاوت در سرعت زمان تحویل کالای مورد نظر: سرعت حمل و نقل کالا از طریق هوایی با روش دریایی قابل مقایسه نبوده و سرعت حمل و نقل به روش هوایی به مراتب سریع تر است. تغییرات آب و هوایی در دریاها و اقیانوس ها بر حرکت کشتی های سنگین و مملو از کالا تأثیر گذاشته و سبب می گردد تا کشتی ها با سرعت کمتری حرکت کنند و دیرتر به مقصد برسند.
• هزینه و قیمت حمل و نقل هوایی در مقایسه با حمل و نقل دریایی بیشتر است. اغلب از حمل و نقل هوایی به منظور جابجایی کالاها با حجم و وزن کمتر اما با سرعت بیشتر استفاده می شود؛ لذا هزینه حمل و نقل هوایی بیشتر است اما از روش دریایی به منظور جابجایی و حمل کالاها با وزن و حجم بیشتر استفاده شده که سرعت حمل کمتر است، در نتیجه هزینه و قیمت جابجایی کالا به روش دریایی نیز کمتر خواهد بود.
• زمینه جغرافیایی و مسافت: اغلب از حمل و نقل هوایی برای مسافت های کوتاه یا مسیرهایی که امنیت پایین تری دارند استفاده می شود اما روش دریایی برای مسافت های طولانی مورد استفاده قرار می گیرد.
• امنیت و سلامت کالا: حمل و نقل هوایی روشی ایمن تر است؛ زیرا دزدی و تخریب کالا در حمل و نقل هوایی به ندرت صورت می گیرد اما با توجه به انجام تراکنش های بیشتر کشتی های تجاری در بنادر، امکان آسیب کالاها در حین جا به جایی ها وجود خواهد داشت و روش حمل دریایی امنیت کمتری به نسبت حمل و نقل هوایی دارد.
• تأثیرات محیط زیستی: حمل و نقل هوایی تأثیرات زیست محیطی مخرب تری در مقایسه با روش دریایی دارد. بهره گیری از انواع سوخت های فسیلی و ایجاد گازهای گلخانه ای همگی از آثار مخرب حمل و نقل هوایی است.

خدمات حمل و نقل دریایی باراد

جا به جایی سریع و ایمن دریایی توسط شرکت باراد امکان پذیر شده است، شرکتی که با تضمین جا به جایی و تحویل سریع بارها توانسته گامی مثبت در جهت ارتقاء سیستم حمل و نقل دریایی کشور بردارد تا واردات کالا از کشورهایی همچون چین را محقق سازد. واردات کالا از چین مراحلی دارد که همواره برای بازرگانان چالش برانگیز است؛ از این رو می توانید برای دستیابی به لیست بهترین کالاهای وارداتی از کشور چین و سود بیشتر در واردات با مشاوران باراد در بخش تماس با ما برای انتقال ایمن یا حمل بار دریایی از چین و کشور های دیگر در ارتباط باشید.

جمع بندی پایانی

حمل و نقل دریایی را می توان یکی از قدیمی ترین روش های حمل و نقل دانست. اغلب جهت حمل کالاهای حجیم با وزن بالا از این روش کم هزینه تر در مقایسه با سایر روش های حمل و نقل استفاده می شود اما این روش سرعت کمی داشته و زمان زیادی را صرف می کند. روش های حمل کالا و مسافر به روش دریایی متفاوت هستند و با توجه به نوع کالا یا شرایط مقصد از روش هایی نظیر کراس استافینگ، ترانسشیپ، چارترینگ، گروپاژ یا فله استفاده می شود.

این روش نیز نظیر سایر روش های حمل و نقل با مخاطراتی همراه است، جهت کاهش این مخاطرات صاحبین کالا از بیمه های مختلفی چون بیمه گمرکی، F.P.A، W.A و … استفاده می کنند. شرکت هایی که جا به جایی کالا و مسافر به روش دریایی را بر عهده دارند با توجه به حجم و نوع کالای مورد نظر از کشتی های مختلفی چون کانتینربر، فله بر، دارای تانکر نفت، تانکر گاز، یخچال دار و … استفاده می نمایند. حمل و نقل به صورت دریایی در مقایسه با حمل و نقل هوایی حجم بالایی از تبادلات بین المللی را در بر گرفته و هزینه حمل و نقل با این روش در مقایسه با روش هوایی بسیار مقرون به صرفه تر خواهد بود.