زمانی که می‌خواهید تجارت خود را بیش از پیش گسترش داده و آن را فراتر از مرزهای کشور ببرید، باید مراحل ترخیص کالا از گمرک را انجام دهید. تشریفات گمرکی از مهم‌ترین مراحل برای گسترش تجارت در زمینه بین‌الملل به‌شمار می‌روند و روند انجام این تشریفات در گمرک صورت می‌گیرد.
اداره گمرک با اجازه دولت سیاست‌های خاصی را برای واردات و صادرات کالا به وسیله تجار اعمال کرده و هر کشوری از سیاست‌های خاص خود پیروی می‌کند. با این اوصاف به‌عنوان فردی که به تجارت بین‌الملل علاقه دارد، اگر به سیاست‌های دولت در زمینه تشریفات گمرکی آشنا باشید، کار شما راحت‌تر می‌شود. برای آشنایی با این مسئله کافی است در ادامه این مطلب همراه ما باشید.
تشریفات گمرکی به چه معنا است؟
به تمامی اقداماتی که باید توسط تجار و نماینده‌های قانونی آن‌ها انجام گیرد تا کالاهای مورد نظر از گمرک ترخیص شوند، تشریفات گمرکی می‌گویند. در واقع یکی از مهم‌ترین اصطلاحات گمرکی، همین تشریفات گمرکی است که باید با توجه به آیین‌نامه‌ها و قوانین مربوط به گمرک انجام گیرند.
در میان تمامی اقداماتی که باید برای ترخیص کالا از گمرک انجام شود، تنظیم اظهارنامه گمرکی از تمامی مراحل مهم‌تر است و تجار برای عبور و مرور کالا به‌شکل قانونی باید به‌بهترین نحو ممکن این کار را انجام دهند. لازم به‌ذکر است که در صورت عدم رعایت تشریفات گمرکی، ورود و صدور کالا قاچاق عملی غیرقانونی محسوب می‌شود.
در صورت عدم آشنایی با تشریفات گمرکی و قوانین موجود برای ترخیص کالا، فرآیند تشریفات گمرکی دشوار می‌شود اما در ادامه با ارائه توضیحاتی در این رابطه سعی داریم این فرآیند را برای شما عزیزان ساده‌تر کنیم. همراه ما باشید.
تشریفات گمرکی به چند دسته تقسیم می‌شود؟
فرقی ندارد که از حمل و نقل زمینی، هوایی یا دریایی برای جا به جایی کالاهای خود استفاده کنید؛ چرا که تشریفات گمرکی به مجموعه روش‌هایی گفته می شود که به‌کمک آن می‌توان کالاهای مختلف را به کشور وارد یا خارج کرد. به‌طورکلی کالاها برای واردات و صادرات به کشورهای دیگر در سه دسته ممنوع، مجاز و مجاز مشروط قرار می‌گیرند.
کالاهای مجاز همانطور که از نام آن‌ها هم می‌توان تشخیص داد، به‌مجوز برای ورود و خروج از کشور نیاز ندارند؛ این در حالی است که کالاهای مجاز مشروط به منظور ورود و خروج از کشور باید توسط سازمان‌های دولتی مربوطه مجوز دریافت کنند.
برخی کالاها به موجب قانون اجازه ورود و خروج از کشور را ندارند و این کالاها را می‌توان در دسته کالاهای ممنوعه قرار داد که در رویه‌های گمرکی جایی نخواهند داشت. در واقع تمامی رویه‌های گمرکی برای صادرات و همچنین واردات کالاهای مجاز مشروط و کالاهای مجاز مورد استفاده قرار می‌گیرند.
تشریفات گمرکی چه مراحلی را شامل می‌شود؟
مراحل و فرآیند خاصی باید برای ترخیص کالا از گمرک انجام شود. این مراحل همانطور که در بالا هم اشاره کردیم، تشریفات گمرکی نامیده شده و اهمیت بسیاری دارند. بدون انجام مراحل و فرآیند تشریفات گمرکی ورود و صدور کالا قاچاق محسوب می‌شود.
مراجعه به سامانه مربوطه و ثبت اظهارنامه
از ابتدایی‌ترین گام‌هایی که برای ترخیص کالا از گمرک باید انجام دهید، می‌توان به ثبت اظهارنامه در سامانه EPL اشاره کرد. کالاهایی که باید از گمرک عبور کنند، بایستی توسط مامورین گمرک مورد بررسی قرار داده شوند که ثبت اظهارنامه گمرکی توسط صاحب کالا اجازه بررسی راحت‌تر را برای ماموران گمرک فراهم می‌کند.
با توجه به این توضیحات در اولین قدم برای ترخیص کالا از گمرک باید اظهارنامه‌ای در سامانه نامبرده ثبت شود. ضمن اینکه اظهارنامه باید در وب سایت EPL به‌درستی پر شده باشد؛ در غیر این صورت مشکلات بسیاری در ترخیص کالا صورت می‌گیرد.
حین انجام فرآیند تکمیل اظهارنامه در سامانه مربوطه شماره سری، شماره عطف و شماره سریال برای شما ارسال می‌شود که باید آن‌ها را برای تکمیل مراحل آتی نگه دارید. تکمیل اظهارنامه کالا در گمرک به مدارکی مانند بارنامه، گواهی مبدا، لیست عدل‌بندی، بیمه‌نامه، اظهارنامه واردات قطعی، سند ترخیصیه، بروشور، کپی کارت بازرگانی، پروانه بهرهبرداری، مجوز ثبت سفارش، کاتالوگ و اعلامیه تامین ارز نیاز خواهد داشت.
تعیین مسیر و اقدامات مربوط به احراز هویت
احراز هویت و تعیین مسیر مراحل بعدی برای ترخیص کالا از گمرک هستند. در این بخش معمولا اسناد مربوط به کالاها مورد بررسی قرار می‌گیرند و بعد از تایید اسناد و مدارک شماره ثبت خاصی به صاحب کالا اعطا می‌شود. شماره ثبت بدان معنا است که اظهارنامه ارائه شده توسط فرد برای واردات یا صادرات به ثبت رسیده و کاملا معتبر می‌باشد. همچنین مسیر تشریفات گمرکی برای بسیاری از برند ها می تواند با برگزیدن نماینده های gsa کوتاه تر شود.
کنترل محصولات و کالاهای مورد نظر
کنترل کالا سومین مرحله‌ای است که برای ترخیص کالا باید انجام شود. معمولا برای تکمیل این فرآیند کالاهای صادراتی و وارداتی از سه مرحله سبز، زرد و قرمز عبور می‌کنند. کارشناسان و بازرسان گمرک در صورت قرار گرفتن کالاهای مورد نظر در مرحله زرد یا قرمز، آن‌ها را مورد بررسی مجدد قرار می‌دهند.
به‌دست آوردن مجوزهای مورد نیاز
بدون داشتن مجوزهای مورد نیاز، ترخیص کالا و همچنین انجام تشریفات گمرکی امکان‌پذیر نیست. مجوزهای مورد نیاز حتما باید برای تمامی کالاهای ویژه یا غیر ویژه دریافت شوند.
ضمن اینکه کارشناسان باید گواهینامه‌های تعیین شده را برای آزاد سازی کالاها تایید کنند، مجوزهایی مانند مجوز استاندارد، مخابرات، انرژی اتمی، وزارت راه، مالیات، قرنطینه، بهداشت، تجهیزات پزشکی و جهاد از جمله مجوزها و گواهینامه‌های مورد نیاز برای آزاد سازی کالا از گمرک به‌شمار می‌روند.
بررسی تعرفه آزاد سازی کالا و ارزیابی این تعرفه‌ها توسط بازرسان
در این مرحله بازرسان تعرفه گمرکی را مورد بررسی قرار داده و برای اطمینان بیشتر اسناد مربوط به کالا را با تعرفه عنوان شده تطبیق می‌دهند. ضمن اینکه در این مرحله مجددا تمامی گواهینامه‌هایی که در مرحله پیش نام بردیم را بررسی کرده و در صورت عدم وجود مشکل، آن‌ها را تایید و امضا می‌کنند.
صدور سند مربوط به ترخیص کالا
آخرین مرحله‌ای که در تشریفات گمرکی پس از تایید نهایی انجام می‌شود، پرداخت هزینه ترخیص به شکل نقدی است. با پرداخت هزینه مربوط به ترخیص کالا، گمرک پیش پروانه سبز را صادر می‌کند. این پروانه اجازه می‌دهد که کالای مورد نظر به شکل قانونی از گمرک خارج شود.
اجازه بارگیری کالا
گمرک بعد از صادر کردن سند ترخیص به صاحب کالا اجازه می‌دهد که مراحل مربوط به حمل و نقل کالا را طی کند. در این مرحله صاحب کالا می‌تواند با همکاری شرکت‌های حمل و نقل کالا و پس از دریافت قبض انبار گمرک، هزینه‌های مربوط به انبارداری را پرداخت نماید. سپس بعد از تخلیه و بارگیری، بیمه کالا و مدت زمان نگهداری کالاها، آن‌ها را از گمرک خارج نماید.
خارج کردن کالاها از گمرک
آخرین مرحله در تشریفات گمرکی به خروج کالاها اختصاص پیدا می‌کند. در این مرحله انباردار با بررسی پروانه سبز اجازه خروج کالاها را صادر کرده و این امکان را برای صاحب کالا فراهم می‌کند تا کالاهای مورد نظر خود را بارگیری کرده و انتقال دهد.
البته که ماموران گمرک در این مرحله هم با توجه به نوع حمل و نقل به عنوان مثال حمل و نقل دریایی بازدید و بررسی‌های نهایی را انجام می‌دهند تا خروج کالاها به شکل کاملا قانونی از گمرک انجام شود.
مراحل تشریفات گمرکی برای کالاهای وارداتی
مراحل مربوط به ترخیص کالا از گمرک برای کالاهایی که شما تصمیم دارید به کشور وارد کنید، موارد زیر را شامل می‌شوند:
- آزادسازی کالاهای مصرفی؛ ترخیص کالاها از گمرک و همچنین پرداخت مالیات و عوارض کالاهای ورودی در این مرحله قرار می‌گیرند.
- ارائه اظهارنامه مبادله کالا که به نام DEB شناخته می شود.
- ذخیره‌سازی به شکل پیوندی؛ معمولا در این مرحله کالاها را در انبارهای پیوندی قرار می‌دهند و تقسیم قطعات به‌منظور ترخیص جزئی هنگام خروج کالا از انبار صورت می‌گیرد.
- استفاده از ترانزیت به‌منظور کنترل کالاهای موجود در گمرک
- پذیرش برخی از کالاها به شکل موقت و بدون پرداخت مالیات و عوارض
- پردازش‌های داخلی که معمولا برای وارد کردن مواد اولیه انجام می‌شوند، در این مرحله نیاز به پرداخت عوارض و مالیات نیست و صادرات کالا به کشور دیگر به‌راحتی انجام می‌گیرد.
- ترخیص کالا برای پردازش‌هایی همچون حسابداری مواد، سهمیه و مجوز بدون پرداخت عوارض گمرک
- اجرای فرآیند پایانی ترخیص کالا
مراحل تشریفات گمرکی برای کالاهای صادراتی
همانطور که باید برای ورود کالاها و ترخیص آن‌ها از گمرک داخلی مراحلی را انجام دهید، برای صدور کالا به خارج از کشور هم علاوه بر استفاده از انواع روش های حمل و نقل از جمله حمل و نقل چند وجهی شما باید مراحلی را طی کنید که موارد زیر را شامل می‌شوند:
- ارائه اظهارنامه در سامانه مربوطه
- ترخیص کالا از اداره گمرک و صدور نهایی کالا
- صادرات موقت که در این حالت کالای مورد نظر به کشور دیگری صادر می‌شود و مجددا در صف انتظار برای واردات قرار می‌گیرد.
- پردازش های بیرونی زمانی انجام می‌گیرند که مواد اولیه به کشور دیگری صادر شوند.
- دنبال کردن فرآیند ترخیص کالا از گمرک داخلی
بهترین شرکت ترخیص کالا برای تشریفات گمرکی چه وظایفی دارد؟
انجام تمامی اموری که به ترخیص کالاها از گمرک مربوط می‌شود، وظیفه‌ای است که باید شرکت‌های ترخیص کالا انجام دهند. زمانی که یک شرکت ترخیص کالا از صاحب کالا وکالت‌نامه‌ای مبنی بر ترخیص کالاها از گمرک دریافت می‌کند، وظیفه دارد تمام مراحل ترخیص را مو به مو طبق قانون و سیاست‌های اعمال شده بر گمرک انجام دهد.
معمولا شرکت‌هایی که به شکل حرفه‌ای در زمینه ترخیص کالاهای گمرکی فعالیت می‌کنند، باید اطلاعات کاملی در رابطه با چگونگی ترخیص کالاها داشته باشند. اطلاع از تعرفه‌های گمرکی، روند ثبت اظهارنامه‌ها و همچنین عوارض گمرکی از جمله مهم‌ترین مواردی هستند که شرکت‌های ترخیص کالا از گمرک باید به آن‌ها واقف باشند.
در صورت آشنایی با موارد نام برده، شرکت‌های ترخیص کالا می‌توانند در مدت زمان کوتاهی کارهای ترخیص کالا از گمرک را به شکل قانونی انجام دهند. البته که به‌جز آشنایی با موارد نام برده شرکت‌های ترخیص کالا باید از مجوزهای مورد نیاز برای صادرات و واردات کالا هم برخوردار باشند؛ از جمله این مجوزها که در بالا هم آن‌ها را شرح داده‌ایم، می‌توان به گواهینامه‌های بهداشت، کانون پرورش فکری کودکان، ستاد مبارزه با مواد مخدر، وزارت ارشاد، استاندارد، انرژی اتمی ایران و وزارت ارتباطات اشاره کرد.
البته که وظایف یک شرکت ترخیص کالا در گمرک تنها به مواردی که در مطالب فوق بیان کردیم، ختم نمی‌شود و طیف وسیعی را به شکل زیر در برمی‌گیرد:
- جمع‌آوری مدارک مربوط به ترخیص کالا از گمرک به‌منظور ثبت اظهارنامه گمرکی؛ مدارکی مانند پکینگ لیست، بارنامه و گواهی بازرسی کالا از جمله مدارک مربوط به ترخیص کالا هستند.
- ارائه مشاوره به صاحبان کالا برای تعیین تعرفه‌های گمرکی و تعیین ارزش گمرکی
- کالاهای مورد نظر، به‌طور کلی یک شرکت ترخیص بار وظیفه دارد به صاحبان کالا بگوید ارزش گمرکی چیست و تعیین ارزش گمرکی کالا چگونه انجام می‌شود.
- داشتن اطلاعات به‌روز و آگاهی از آخرین آپدیت‌های انجام شده در قوانین و بخشنامه‌های صادر شده برای گمرک
- ارائه کلیه مدارک مربوط به حمل بار برای ترخیص کالاها از گمرک؛ در طی سال‌های اخیر انجام این مرحله به شکل الکترونیکی و آنلاین انجام می‌شود.
- دریافت کد ساتا از موسسه حقوقی یا بانک مورد نظر و انجام مراحل نهایی در سامانه EPL برای اطلاع از عوارض گمرکی
ویژگی بهترین شرکت‌های ترخیص کالا از گمرک
همانطور که دریافتید شرکت‌های ترخیص کالا از گمرک وظایف و مسئولیت‌های حساسی دارند؛ بنابراین شما هم باید در انتخاب بهترین شرکت برای ترخیص کالاهای خود از گمرک حساسیت زیادی به خرج دهید.
معمولا بهترین شرکت‌های ترخیص کالا از گمرک ویژگی‌های خاصی دارند که این ویژگی‌ها مواردی را در حوزه اخلاقی، ارتباطات، تخصص و تجربه را در برمی‌گیرند اما به‌طور کلی بهترین شرکت‌های ترخیص کالا که به‌عنوان شرکت‌های معتمد و کاربلد شناخته می‌شوند از ویژگی‌های زیر برخوردارند:
- توانایی جلب اعتماد بازرگانان و تجار
- برخورداری از قدرت ارتباط موثر با دیگران
- دریافت مجوزهای مورد نیاز برای واردات و صادرات کالا
- سرعت بالا در انجام فرآیند مربوط به ترخیص کالا
- تسلط روی بخش‌های مختلف ترخیص کالا و قوانین مربوط به آن
- امانت داری
- ارائه مشاوره رایگان به صاحبان کالا
- ارائه جزئیات کامل نرخ عوارض خروج از کشور
کدام مدارک برای ترخیص کالا مورد نیاز هستند؟
لازم به‌ذکر است که برای ترخیص کالاها از گمرک با توجه به نوع کالا، شما به مدارک و مجوزهای خاصی نیاز خواهید داشت، اما به‌طورکلی برای ترخیص انواع مختلفی از کالاها باید مدارک زیر را جمع‌آوری کنید:
- ارائه اسناد مربوط به بارنامه کالا
- تحویل مجوزهای ترخیصی نامبرده و گواهینامه‌های مورد نیاز
- گواهی مبدا
- اسنادی که در رابطه با اعلامیه‌های تامین ارز در دسترس است.
- فاکتورهایی که خرید کالا را اثبات می‌کنند.
- تمامی برگه‌ها و پیش فاکتورهای موجود از کالاهای مورد نظر
- اسنادی که نشان دهنده ثبت سفارش کالا در سامانه تجارت هستند.
- لیست عدل‌بندی کالاها
- مدارکی که پرداخت هزینه‌های مربوط به شرکت‌های حمل و نقل و در کل ترانزیت را شامل می‌شوند.
- اسناد مرتبط با بیمه کالا در زمان حمل و نقل
- ارائه اسناد مرتبط با بیمه کالا زمان نگهداری آن‌ها در گمرک یا همان اسناد بیمه گمرکی کالا
- ارائه پروانه بهرهبرداری
- ارائه تمامی کاتالوگ‌ها و بروشورهای مربوط به کالا
- مجوزهای نشان‌دهنده قانونی بودن ورود کالا به ایران
- ارائه اصل و کپی کارت بازرگانی صاحب کالا
- ارائه گواهینامه‌هایی مانند گواهینامه استاندارد، سلامت و بهداشت برای کالاهای مصرفی
- ارائه مجوزهای دریافتی برای ترخیص کالا از گمرک
سخن پایانی
همانطور که دریافتید، انجام مراحل مربوط به تشریفات گمرکی نیازمند دانش و تجربه بسیار است و امیدواریم مطالبی که در بالا توضیح دادیم، برای کسب دانش کافی در این زمینه برای شما کفاف دهد. در هر حال فراموش نکنید عدم انجام تشریفات گمرکی به منزله قاچاق کالا بوده و عمل غیرقانونی محسوب می‌شود.
برای اینکه تشریفات گمرکی را به صورت صحیح و اصولی انجام دهید و در ترخیص کالاهای خود از گمرک دچار مشکل نشوید، کافیست با مشاورین تیم باراد تماس بگیرید. این مجموعه، بهترین و کامل‌ترین خدمات ترخیص کالا را به مشتریان ارائه می‌دهد تا در زمان و هزینه‌های افراد صرفه جویی شود.