ترخیص خودرو از گمرک یکی از مهم‌ترین مراحل در روند واردات خودرو به ایران محسوب می‌شود که تاثیر مستقیمی بر زمان و هزینه نهایی واردات دارد. این فرآیند، از آن جهت اهمیت دارد که هر خودروی وارداتی باید مراحل قانونی مشخصی را طی کند تا بتواند به صورت رسمی و قانونی در بازار کشور عرضه شود.
عدم آشنایی با جزئیات و مقررات ترخیص می‌تواند موجب طولانی شدن فرایند، افزایش هزینه‌ها و حتی بروز مشکلات حقوقی شود. در این مقاله، با نگاهی جامع و دقیق به جزئیات این فرایند پرداخته و هر آنچه برای ترخیص خودرو از گمرک لازم است بدانید، برایتان شرح می‌دهیم.
با شناخت کامل مراحل ترخیص خودرو، از ثبت سفارش اولیه گرفته تا دریافت پروانه خروج، می‌توانید مسیر واردات را با اطمینان و سرعت بیشتری طی کنید. همچنین به مهم‌ترین نکات حقوقی، مالی و فنی این حوزه پرداخته و راهکارهای کاهش هزینه و پیشگیری از تأخیرهای احتمالی را بررسی می‌کنیم. پس اگر قصد واردات خودرو دارید و می‌خواهید فرایند ترخیص را بدون دردسر و با موفقیت پشت سر بگذارید، تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.
مراحل اصلی ترخیص خودرو از گمرک
ترخیص خودرو از گمرک فرایندی چندمرحله‌ای و دقیق است که هر واردکننده باید به ترتیب و با دقت طی کند تا خودرو به طور قانونی وارد بازار کشور شود. این مراحل شامل اخذ مجوزهای لازم، ثبت سفارش، انتقال خودرو به کشور، ارائه مدارک گمرکی و پرداخت هزینه‌ها است. آشنایی کامل با هر مرحله می‌تواند موجب تسریع فرآیند و کاهش هزینه‌ها شود و از بروز مشکلات قانونی جلوگیری کند.
در ادامه به توضیح مفصل هر یک از مراحل اصلی ترخیص خودرو از گمرک می‌پردازیم تا با شناخت کامل این فرآیند بتوانید با اطمینان وارد بازار واردات خودرو شوید.
1. دریافت کارت بازرگانی؛ کلید ورود به فرآیند ترخیص
دریافت کارت بازرگانی یکی از پیش‌نیازهای حیاتی واردات خودرو و آغاز فرآیند ترخیص است. این کارت، مجوز قانونی است که به افراد حقیقی یا حقوقی اجازه می‌دهد به طور رسمی در عرصه تجارت خارجی فعالیت کنند. بدون داشتن کارت بازرگانی، امکان ثبت سفارش در سامانه‌های مربوط به واردات خودرو وجود ندارد و خودرو اجازه ورود به کشور را پیدا نمی‌کند. همچنین، این کارت به منزله تضمینی است که نشان می‌دهد واردکننده واجد شرایط قانونی فعالیت تجاری است و امور گمرکی را به صورت رسمی دنبال خواهد کرد.
در مواردی که فرد واردکننده خود کارت بازرگانی ندارد، می‌تواند از کارت بازرگانی دیگران به صورت اجاره‌ای استفاده کند؛ ولی این روش دارای ریسک‌های خاص خود بوده و بهتر است برای جلوگیری از مشکلات حقوقی، شخصاً کارت را دریافت کنید. تهیه کارت بازرگانی باید قبل از هر گونه اقدام در واردات خودرو صورت گیرد تا مراحل بعدی بدون وقفه انجام شود.
2. خرید خودرو و صدور اسناد اولیه
بعد از دریافت کارت بازرگانی، مرحله بعدی خرید خودرو از فروشنده یا نمایندگی مجاز در کشور مبدأ است. این مرحله شامل انعقاد قرارداد خرید و دریافت اسناد رسمی مانند پیش‌فاکتور و فاکتور است که مشخصات دقیق خودرو، قیمت، شرایط پرداخت و سایر جزئیات را در بر دارد. وجود این اسناد برای ثبت سفارش در سامانه‌های گمرکی و تجاری الزامی است.
خرید خودرو می‌تواند به دو صورت مستقیم توسط واردکننده انجام شود یا با کمک شرکت‌های واسطه و بازرگانی صورت گیرد که در این حالت این شرکت‌ها مراحل خرید و ارسال را مدیریت می‌کنند. در هر صورت، صحت و اعتبار اسناد خرید اهمیت بالایی داشته و باید با دقت بررسی و نگهداری شود.
3. ثبت سفارش خودرو در سامانه جامع تجارت
ثبت سفارش رسمی خودرو در سامانه جامع تجارت ایران، گام بعدی است که بدون آن ترخیص خودرو ممکن نخواهد بود. در این مرحله، واردکننده باید اطلاعات کامل خودرو را به همراه اسناد خرید در سامانه وارد کرده و ثبت کند. پس از بررسی مدارک توسط سازمان‌های مربوط، یک کد رهگیری هشت رقمی به متقاضی اختصاص داده می‌شود که برای ادامه فرآیند واردات و ترخیص ضروری است.
این کد رهگیری به عنوان شناسه فرایند واردات خودرو به کار می‌رود و همه مراحل بعدی بر اساس آن پیگیری می‌شود. ثبت دقیق اطلاعات و مدارک در این سامانه، روند ترخیص را شفاف‌تر و قابل کنترل می‌کند.
4. عقد قرارداد با نمایندگی خدمات پس از فروش
برای ورود خودرو به بازار ایران و تضمین خدمات پس از فروش، داشتن قرارداد معتبر با نمایندگی رسمی برند خودرو الزامی است. این قرارداد به منظور اطمینان از دسترسی به قطعات یدکی، خدمات فنی و پشتیبانی در کشور تنظیم می‌شود و باید به سازمان صنعت، معدن و تجارت ارائه شود.
نداشتن این قرارداد ممکن است باعث ایجاد موانع در صدور مجوزهای واردات و ترخیص خودرو شود و همچنین خریداران را از بهره‌مندی از خدمات پس از فروش محروم کند. بنابراین، واردکنندگان باید قبل از واردات خودرو این قرارداد را قطعی کنند.
5. انتقال خودرو به گمرک ایران
پس از تکمیل مراحل اداری و ثبت سفارش، خودرو با یکی از روش‌های حمل و نقل هوایی، حمل و نقل دریایی یا حمل و نقل زمینی به ایران منتقل می‌شود. در این مرحله، ارائه مدارک مربوط به حمل مانند بارنامه، قبض انبار و بیمه‌نامه از اهمیت بالایی برخوردار است و باید قبل از ورود خودرو به گمرک آماده باشند.
هر روش حمل و نقل با توجه به حجم، وزن و ارزش خودرو انتخاب می‌شود و تأثیر مستقیم بر زمان و هزینه ترخیص دارد. برای مثال، حمل هوایی سریع‌تر اما هزینه‌برتر از حمل دریایی است.
6. ثبت اظهارنامه گمرکی و ارائه اسناد
پس از رسیدن خودرو به ایران، واردکننده موظف است در سامانه الکترونیکی گمرک (EPL) اظهارنامه گمرکی ثبت کند. در این اظهارنامه باید مشخصات دقیق خودرو مانند شماره شاسی، نوع، مدل، ارزش کالا و کد تعرفه گمرکی به دقت وارد شود. این اظهارنامه پایه بررسی‌های بعدی گمرک بوده و در روند ترخیص نقش محوری دارد.
7. ارزیابی، بازرسی و کنترل‌های گمرکی
بعد از ثبت اظهارنامه، کارشناسان گمرک مدارک و مشخصات خودرو را مورد بررسی قرار می‌دهند. در صورت وجود ابهام یا نیاز به تایید صحت اطلاعات، بازرسی فیزیکی خودرو، نمونه‌برداری یا استعلام از سازمان‌های مرتبط صورت می‌گیرد تا تطابق کامل کالا با اسناد ثبت شده تأیید شود.
این مرحله به منظور جلوگیری از ورود خودروهای غیرمجاز، تقلبی یا غیر استاندارد انجام شده و جزو بخش‌های حساس فرایند ترخیص کالا به ویژه خودرو است.
8. پرداخت حقوق ورودی، مالیات‌ها و سایر هزینه‌ها
برای تکمیل مراحل ترخیص خودرو، پرداخت تمامی هزینه‌های گمرکی الزامی است. این هزینه‌ها شامل حقوق ورودی، سود بازرگانی، مالیات بر ارزش افزوده، عوارض هلال احمر، هزینه انبارداری، بیمه و دیگر هزینه‌های جانبی می‌شود. میزان این هزینه‌ها براساس نوع خودرو، حجم موتور و ارزش آن تعیین می‌شود.
پرداخت به موقع این مبالغ، شرط اصلی صدور پروانه ترخیص خودرو است و هرگونه تأخیر در پرداخت می‌تواند منجر به جریمه و توقف خودرو در گمرک شود.
9. صدور پروانه ترخیص و شماره‌گذاری خودرو
پس از انجام تمامی مراحل فوق و پرداخت هزینه‌ها، گمرک پروانه ترخیص خودرو را صادر می‌کند. دریافت این پروانه به معنای قانونی شدن خروج خودرو از انبار گمرک و امکان شماره‌گذاری آن است. شماره‌گذاری خودرو آخرین مرحله در فرآیند واردات و ترخیص است که پس از آن خودرو می‌تواند به طور رسمی در خیابان‌ها تردد کند.
هزینه‌های ترخیص خودرو از گمرک؛ از تعرفه تا مالیات
هزینه ترخیص خودرو یکی از عوامل اصلی تعیین‌کننده قیمت نهایی خودرو در بازار داخلی است. این هزینه‌ها شامل موارد زیر می‌شود:
- حقوق ورودی و سود بازرگانی: براساس نوع خودرو (بنزینی، دیزلی، هیبریدی یا برقی) و حجم موتور محاسبه می‌شود. این تعرفه‌ها از ۱۶ درصد برای خودروهای کوچک تا بیش از ۱۷۰ درصد برای خودروهای سنگین و با موتور بزرگ متفاوت است.
- مالیات بر ارزش افزوده (VAT) : 9 درصد از مجموع ارزش خودرو و حقوق ورودی است.
- عوارض هلال احمر و هزینه‌های جانبی: این موارد شامل هزینه انبارداری، بیمه، ترخیصیه، استاندارد و هزینه‌های شماره‌گذاری است.
- هزینه شماره‌گذاری و اسقاط خودرو: طبق قانون، شماره‌گذاری خودروهای وارداتی مشروط به اسقاط چند خودرو فرسوده است که هزینه آن نیز باید پرداخت شود.
واردات خودرو به مناطق آزاد
واردات خودرو به مناطق آزاد کشور به‌واسطه قوانین و مقررات ویژه‌ای که بر این مناطق حاکم است، شرایط متمایزی نسبت به واردات خودرو به سایر نقاط کشور دارد. مناطق آزاد مانند کیش، قشم، چابهار، اروند و سایر مناطق مشابه، مشمول معافیت‌های مالیاتی و گمرکی خاصی هستند که باعث می‌شود هزینه‌های حقوق ورودی و مالیات بر ارزش افزوده برای خودروهای وارداتی به این مناطق کاهش قابل توجهی داشته باشد. این امتیاز اقتصادی باعث می‌شود بسیاری از واردکنندگان خودرو به‌ویژه شرکت‌ها و افرادی که به دنبال صرفه‌جویی در هزینه‌ها هستند، ترجیح دهند واردات خود را از طریق مناطق آزاد انجام دهند. با این حال، خودروهای وارد شده به مناطق آزاد معمولاً محدودیت‌هایی در زمینه تردد آزاد در سایر نقاط کشور دارند و برای استفاده یا انتقال به شهرهای دیگر، نیازمند انجام مراحل و پرداخت عوارض گمرکی مرتبط خواهند بود.
فرآیند ترخیص خودرو در مناطق آزاد با مراحلی مشابه اما با تفاوت‌هایی نسبت به ترخیص در گمرکات اصلی کشور انجام می‌شود. ابتدا واردکننده باید مجوز ورود خودرو را از مدیریت منطقه آزاد مربوطه دریافت کند که این مجوز نشان‌دهنده رعایت شرایط و ضوابط واردات خودرو به آن منطقه است. سپس پس از ورود خودرو، تکمیل فرم‌های گمرکی مرتبط در گمرک منطقه و ارائه مدارک لازم انجام می‌گیرد.
پس از این مراحل، ارزیابی و محاسبه عوارض گمرکی صورت می‌پذیرد که معمولاً کمتر از تعرفه‌های اصلی گمرکات کشور است. در نهایت، پس از تأیید اسناد و پرداخت عوارض مربوطه، خودرو می‌تواند پلاک مخصوص مناطق آزاد دریافت کرده و برای استفاده در محدوده همان منطقه آزاد مجاز شناخته شود. این روند تخصصی و پیچیده نیازمند همکاری با کارشناسان و شرکت‌های تخصصی ترخیص در مناطق آزاد است تا فرایند به‌صورت دقیق و سریع انجام شود.
مدارک ضروری برای ترخیص خودرو
ترخیص خودرو مستلزم ارائه مجموعه‌ای از مدارک کامل و معتبر است که عبارتند از:
- کارت بازرگانی
- فاکتور و پیش‌فاکتور خرید خودرو
- بارنامه و قبض انبار
- گواهی مبدأ
- بیمه‌نامه حمل
- قرارداد خدمات پس از فروش
- فرم اظهارنامه گمرکی
- اسناد هویتی واردکننده
- گواهی ترخیصیه و سایر اسناد مالی
گمرکات تخصصی ترخیص خودرو
گمرکات تخصصی ترخیص خودرو نقش بسیار مهم و کلیدی در تسهیل و تسریع فرایند واردات و ترخیص خودرو در ایران ایفا می‌کنند. این گمرکات، به دلیل برخورداری از زیرساخت‌ها، تجهیزات و نیروهای متخصص در زمینه ترخیص انواع خودروهای وارداتی، می‌توانند به صورت تخصصی و با دقت بالا عملیات تشریفات گمرکی را انجام دهند. به‌کارگیری این گمرکات، علاوه بر کاهش زمان انجام مراحل اداری، موجب کاهش خطاهای احتمالی در ثبت اسناد و تسهیل پیگیری‌های لازم می‌شود که در نهایت منجر به تسریع در صدور پروانه ترخیص و تحویل سریع‌تر خودرو به واردکننده خواهد شد.
از جمله گمرکات تخصصی فعال در حوزه ترخیص خودرو می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- گمرک شهید رجایی بندرعباس
- گمرک تهران
- گمرک مشهد
- گمرک چابهار
- گمرک ارومیه
- گمرک بندر انزلی
- گمرک بندر امام خمینی
- گمرک نوشهر
- گمرک شهید باهنر
- گمرک خرمشهر
- گمرک زنجان
- گمرک بندر لنگه
- گمرک کیش
این گمرکات به دلیل حجم بالای واردات خودرو و تسلط بر قوانین و مقررات مربوط به خودروهای سبک و سنگین، بهترین گزینه برای انجام فرآیندهای تخصصی ترخیص به شمار می‌آیند.
نکات کلیدی و توصیه‌های مهم
- اطلاعات ثبت شده باید دقیق و بدون نقص باشد تا از رد درخواست جلوگیری شود.
- هزینه‌ها باید به موقع پرداخت شوند تا از جریمه و توقف خودرو جلوگیری شود.
- محدودیت‌های حجم موتور، سال ساخت و ارزش خودرو باید رعایت گردد.
- همکاری با شرکت‌های ترخیص کار مجرب و معتبر، فرایند را سریع‌تر و مطمئن‌تر می‌کند.
ترخیص خودرو از گمرک، مسیری پیچیده و چندمرحله‌ای است که تسلط بر هر یک از مراحل آن، تضمین‌کننده ورود موفق و قانونی خودرو به کشور خواهد بود. از دریافت کارت بازرگانی تا صدور پروانه ترخیص و شماره‌گذاری، هر گام نیازمند دقت، آگاهی و همکاری با کارشناسان مجرب است.
برای تسهیل فرآیند ترخیص خودرو و بهره‌مندی از خدمات تخصصی و حرفه‌ای، می‌توانید با ما در تماس باشید. تیم مجرب باراد با دانش کامل از مراحل ترخیص و قوانین گمرکی، همراه مطمئن شما در مسیر واردات خودرو خواهد بود و بهترین راهکارها را برای سرعت‌بخشی و کاهش هزینه‌ها ارائه می‌دهد. با همکاری باراد، گام‌های خود را مطمئن‌تر و حرفه‌ای‌تر بردارید.
پرسش‌های پرتکرار
ترخیص خودرو چقدر زمان می‌برد؟
به طور معمول حداقل ۳۰ روز به دلیل مراحل صدور مجوزهای لازم.
مالیات و عوارض ترخیص خودرو چه مقدار است؟
شامل حقوق ورودی، مالیات بر ارزش افزوده و هزینه‌های خدماتی متعدد است.
آیا بدون کارت بازرگانی می‌توان خودرو وارد کرد؟
خیر، کارت بازرگانی برای ترخیص الزامی است.
تعرفه خودروهای برقی چقدر است؟
تعرفه واردات خودروهای برقی ۱۱ درصد می‌باشد.